เรือนไทยพื้นถิ่น กับ บ้านสมัยใหม่

           ในอดีต เรือนไทยพื้นถิ่นสร้างขึ้นโดยอาศัยข้อจำกัดทางภูมิศาสตร์ ภูมิประเทศ สภาพอากาศ รวมถึงสภาพสังคมและวัฒนธรรมความเชื่อของแต่ละพื้นที่ ดังนั้น รูปแบบสถาปัตยกรรมที่เกิดขึ้น สามารถตอบโจทย์ความต้องการและความเหมาะสมในประเด็นต่างๆของการอยู่อาศัยได้ สิ่งเหล่านี้สะท้อนให้เห็นผ่านรายละเอียดต่างๆที่ปรากฏบนอาคาร เช่น การวางอาคารแนวขวาง เพื่อลดความร้อนจากแสงอาทิตย์ที่จะส่องกระทบตัวบ้าน การเว้นช่องทางเดิน ชานระเบียง เพื่อกำหนดทิศทางลมที่พัดเข้าตัวเรือน มุมลาดเอียงของหลังคาเพื่อการระบายน้ำฝน การทำผนังตีเว้นร่องในครัวไฟเพื่อระบายความร้อน หรือข้อจำกัดทางภูมิศาสตร์เช่นภูมิประเทศในภาคกลาง

           ภูมิประเทศที่เกี่ยวข้องกับการตั้งถิ่นฐานของชุมชนภาคกลางโดยตรงคือ การสร้างชุมชนให้อยู่ใกล้ หรือขนานไปกับแหล่งน้ำ เพราะผู้คนในอดีตต่างใช้น้ำเป็นเครื่องอุปโภคบริโภค รวมทั้งการเกษตรซึ่งถือได้ว่าเป็นหัวใจหลักของชุมชนภาคกลาง การแก้ปัญหาที่สำคัญคือการยกพื้นสูงกลายเป็นใต้ถุนเพื่อรองรับน้ำในฤดูน้ำหลาก  แต่ในเวลาปกติ จะถูกใช้เป็นพื้นที่เก็บของ พักผ่อน ประกอบกิจกรรมของบ้าน แทนชานระเบียง เนื่องจากความร้อนและแสงแดด แต่เมื่อมีบ้านสมัยใหม่ พื้นที่ตรงนี้ได้หายไป เมื่อเกิดเหตุการณ์น้ำท่วมขึ้น เช่นปี 54 ที่ผ่านมา จึงสร้างความเสียหายมากกว่าบ้านเรือนไทยที่มีการยกพื้น โดยในอดีตมีน้ำท่วมเป็นปกติอยู่แล้ว การออกแบบเรือนไทยภาคกลางจึงยกพื้นอย่างที่ปรากฏ แม้แต่วัสดุก่อสร้างที่ใช้ในเรือนไทยภูมิภาคต่างๆ ซึ่งหาได้ง่ายในอดีตและในพื้นที่ ทุกอย่างทำให้เกิดความยั่งยืนในการอยู่อาศัยและใช้ชีวิตประจำวัน

          แต่เมื่อรูปแบบบ้านแบบตะวันตกได้เข้ามามีอิทธิพล แบบบ้านตะวันตกส่วนใหญ่มีการจัดองค์ประกอบและการใช้งานที่ลงตัวมาตั้งแต่แรก แต่ยังมีจุดบกพร่องบางอย่างที่ไม่เหมาะสมกับวิถีชีวิตของคนในท้องถิ่นต่างๆ แม้ว่าบางแห่งจะมีการปรับปรุงแบบบ้านตะวันตกให้เหมาะสม เช่นการเปลี่ยนสลับการวางห้อง หรือปรับรายละเอียดโครงสร้างต่างๆ แต่เมื่อทำอย่างนั้น นอกจากจะแก้ปัญหาที่ปลายเหตุได้แล้ว ก็เป็นการลดประสิทธิภาพการทำงานของสถาปัตยกรรมทั้งในรูปแบบบ้านเรือนไทย และบ้านสมัยใหม่ เพราะเมื่อสองสิ่งนี้ไม่ได้ถูกปรับเปลี่ยนให้เข้ากันตั้งแต่เริ่มจากกระบวนการออกแบบ ก็แทบจะไม่สามารถทำงานด้วยกันได้ ดังนั้นจึงมีหลายคน หลายองค์กร พยายามคิดหาวิธีแก้ปัญหา และออกแบบบ้านที่อยู่กึ่งกลางระหว่างเรือนไทยพื้นถิ่น กับ บ้านสมัยใหม่ เกิดเป็นรูปแบบสถาปัตยกรรมอีกแบบหนึ่งซึ่งมีประสิทธิภาพมากกว่า และตอบโจทย์ในการอยู่อาศัยมากกว่า